در این آموزش به نحوه نصب و راه اندازی وردپرس چند گانه و یا به اصطلاح رایج همان وردپرس شبکه ای پرداخته خواهد شد. پیش نیاز این آموزش، آشنایی با نصب و راه اندازی وردپرس خواهد بود.
چند سایتی و یا همان چندگانگی سایت یکی از قابلیت های وردپرس است که به کاربر اجازه می دهد شبکه ای از سایت های مختلف را به وسیله یک وردپرس مدیریت نماید. این قابلیت از نسخه 3.0 وردپرس در اختیار کاربران قرار گرفته است و در ادامه پروژه WPMU و یا همان وردپرس چند کاربره بوده است.
ویژگی های وردپرس شبکه ای به شرح زیر است :
• می توانید شبکه ای از هزاران کاربر وبلاگ ها و سایت های مختلف را صرفا از طریق یک وردپرس مدیریت نمایید.
• امکان محدود کردن ثبت نام های یک دامنه خاص: در این حالت کاربران نمیتوانند ثبت نام های اضافی و غیر حقیقی داشته باشند.
• ارائه سیستم وبلاگ دهی رایگان به کاربران مختلف که در سایت شما ثبت نام می نمایند.
• امنیت بالاتر به دلیل مدیریت مجتمع و اعمال محدودیت های مناسب برای مدیران سایت ها.
• می توانید یک تم و یا پلاگین را نصب نموده و از آن برای همه و یا برخی سایت ها و کاربران موجود در شبکه خود فعال نمایید.
• وجود قابلیت جلوگیری از دریافت نظرات غیر واقعی یا هرزنامه در بخش ثبت نظرات، به صورت پیش فرض.
پیش نیاز ها :
قبل از این که اقدام به راه اندازی وردپرس شبکه ای نمایید، می بایست اطمینان حاصل نمایید که یک نسخه کامل از وردپرس را نصب و آماده کار دارید، توصیه می شود همواره جدیدترین نسخه را از سایت اصلی wordpress.org تهیه نمایید.
وردپرس شبکه ای بر اساس مسیر های خاصی هم چون زیر پوشه ها و یا زیر دامنه ها مسیر دهی خواهد شد به مانند http://yourdomain.ir/sub و یا http://sub.yourdomain.ir ، به همین دلیل بهتر است قبل از هر کاری نوع نمایش مسیر پست ها بهینه شود. برای این منظور می بایست قابلیت لازم را در وردپرس فعال نمایید. اگر با این مبحث آشنا نیستید حتما آموزش پیوند های یکتا را مطالعه فرمایید.
توصیه ما این است که گزینه ای غیر از حالت پیش فرض وردپرس را فعال نمایید، این لینک ها بسیار ساده و قابل درک می باشند و به اصلاح قابل پیش بینی می باشند. برای مثال به لینک زیر توجه فرمایید:
http://sub.yourdomain.ir/?p=256
به راحتی می توان حدس زد که پست قبلی می تواند عدد 255 باشد و یا پست بعدی با عدد 256 منتشر شده و یا خواهد شد و کاربر می تواند صرفا با تغییر عدد موجود در آدرس سایت شما، به مطالب بعدی دسترسی پیدا نماید. لذا بهتر است از نوع "نام نوشته" استفاده نمایید.
از وردپرس خود یک نسخه پشتیبان تهیه نمایید، البته بهترین حالت تهیه نسخه پشتیبان کامل از سایت خواهد بود که می تواند بر اساس نوع کنترل پنل ها متفاوت باشند اگر با این مبحث آشنایی ندارید، می توانید آموزش تهیه نسخه پشتیبان در Cpanel و یا تهیه نسخه پشتیبان در Directadmin را مطالعه فرمایید. برای غیر فعال کردن افزونه ها، ابتدا در "داشبورد" وردپرس گزینه "افزونه ها" را انتخاب نمایید و سپس طبق (تصویر 1) همه افزونه های وردپرس را غیر فعال نمایید، البته در انتهای نصب و راه اندازی وردپرس شبکه ای می تواند مشخص نمایید کدام تم و یا افزونه برای زیر مجموعه های شبکه شما فعال گردد.
تصویر (1)
پس از آن می بایست به جهت فعال سازی امکان استفاده از این ویژگی وردپرس شبکه، اقدام به اعمال تغییرات در فایل wp-config.php پیش فرض وردپرس نمایید. فایل wp-config.php که به صورت پیش فرض در مسیر ریشه وردپرس قرار دارد را اصلاح نمایید (تصویر 2). اگر از دامنه اصلی هاست استفاده می نمایید این فایل در پوشه public_html قرار خواهد داشت:
تصویر (2)
البته این تصویر می تواند بر اساس نوع کنترل پنل هاست متفاوت باشد، کافی است فایل مورد نظر را در File manager و سپس مسیر اصلی نصب وردپرس پیدا نمایید و سپس قطعه کد زیر را در این فایل قرار دهید :
define('WP_ALLOW_MULTISITE', true);
در انتها این تغییرات را ذخیره نمایید. با انجام این تغییرات شما توانسته اید امکان استفاده از وردپرس شبکه ای را در وردپرس فعلی خود، فعال نمایید.
توجه: مکان قرار گیری این قطعه کد مهم می باشد به همین دلیل کد را دقیق به مانند آنچه در (تصویر 3) مشاهده می شود در فایل wp-config.php قرار دهید.
تصویر (3)
فعال سازی قابلیت وردپرس شبکه ای :
صفحه مرورگر را بروز نموده و سپس از نوار کناری وردپرس قسمت "ابزارها" را انتخاب نمایید. در زیر منوی های نمایش داده شده به مانند (تصویر 4) بر روی "راه اندازی شبکه" کلیک نمایید.
تصویر (4)
اکنون می بایست تصمیم گیری نمایید که تمایل دارید سایت های زیر مجموعه به چه صورت نمایش داده شوند. همانگونه که در (تصویر 5) مشاهده می فرمایید، دو حالت برای نمایش سایت ها در شبکه شما وجود دارد:
• نمایش زیردامنه ای
• نمایش زیرپوشه ای
انتخاب نوع نمایش سایت ها، با شما می باشد اما توجه داشته باشید که پس از تنظیم یکی از این دو حالت و ذخیره تغییرات، دیگر امکان تغییر نوع نمایش سایت ها را نخواهید داشت. سپس کادر های خالی را بر اساس اطلاعات مد نظر خود، تکمیل نموده و تغییرات را ذخیره نمایید. در این آموزش از نوع زیر پوشه استفاده خواهد شد، البته اصطلاح زیر پوشه نیز در وردپرس به عنوان "زیر دامنه" ذکر شده است.
تصویر (5)
توجه:
اگر از نوع زیر دامنه اول ( برای مثال : http://sub.example.com) استفاده نمایید حتما می بایست ابتدا قابلیت wildcard را در هاست خود فعال نموده باشید که این مورد می تواند در برخی هاست شامل هزینه شود و نیاز به ارسال درخواست به واحد پشتیبانی به جهت فعال سازی این قابلیت خواهد بود.
دو بخش "عنوان شبکه" و "ایمیل مدیر شبکه " به ترتیب شامل نام شبکه وردپرس شما و همچنین ایمیل مدیر اصلی شبکه خواهد بود. پس از ذخیره تنظیمات، با صفحه ای به مانند (تصویر 6) روبرو می شوید:

تصویر (6)
در این مرحله می بایست چند قطعه کد را به فایل های .htaccess و wp-config.php اضافه نمایید، این دو فایل به صورت پیش فرض در پوشه public_html قرار دارند. ابتدا قطعه کد زیر را در فایل wp-config.php وارد نمایید :
define('MULTISITE', true);
define('SUBDOMAIN_INSTALL', true);
define('DOMAIN_CURRENT_SITE', 'example.com ');
define('PATH_CURRENT_SITE', '/');
define('SITE_ID_CURRENT_SITE', 1);
define('BLOG_ID_CURRENT_SITE', 1);

تصویر (7)
توجه داشته باید که می بایست این کد را بر اساس سایت خود شخصی سازی نمایید برای مثال بجای example.com از نام دامنه خود استفاده نمایید. محل قرار گیری کد بسیار مهم می باشد اگر کد را در قسمتی غیر از آنچه در (تصویر 7) مشاهده می شود قرار دهید، وردپرس شبکه ای به صورت کامل فعال نخواهد شد. سپس فایل .htaccess را تغییر داده و قطعه کد زیر را طبق (تصویر 8) در آن قرار دهید :
RewriteEngine On
RewriteBase /
RewriteRule ^index\.php$ - [L]
RewriteRule ^wp-admin$ wp-admin/ [R=301,L]
RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} -f [OR]
RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} -d
RewriteRule ^ - [L]
RewriteRule ^(wp-(content|admin|includes).*) $1 [L]
RewriteRule ^(.*\.php)$ $1 [L]
RewriteRule . index.php [L]

تصویر (8)
توجه داشته باشید که بهتر است فایل .htaccess در پوشه public_html قرار داشته باشد. اگر وجود نداشت، آن را ایجاد نمایید، به نقطه موجود در ابتدای نام htaccess توجه فرمایید این نقطه می بایست وجود داشته باشد و همین نقطه باعث مخفی شدن فایل در برخی مدیریت فایل ها به مانند مدیریت فایل Cpanel می شوند، به همین دلیل حتما از روشن بودن قابلیت نمایش فایل های مخفی در قسمت مدیریت فایل های Cpanel اطمینان حاصل نمایید.
تنظیمات منوی وردپرس شبکه ای :
پس از این که فایل های wp-config.php و htaccess را تغییر دادید، یک بار از وردپرس خارج شده و سپس مجدد وارد وردپرس شوید. اکنون می توانید به مانند (تصویر 9) در بالای صفحه سایت خود و در منو های بالایی وردپرس، بخش "سایت های من" را مشاهده نمایید. این بخش دارای زیرمنوهایی می باشد که برای مدیریت شبکه در اختیار مدیر اصلی قرار دارد، مهمترین زیر منوی این بخش "مدیر شبکه" می باشد. این منو دارای گزینه های مهمی است که به ترتیب به آنها پرداخته می شود.

تصویر (9)
پیشخوان :
در این بخش بیش تر برای مدیریت سایت ها و کاربران می باشد و اگر تعداد کاربران و سایت های زیر مجموعه بالا باشد میتواند محل مناسبی برای یافتن کاربران و سایت ها دلخواه موجود در شبکه شما باشد. همچنین همانگونه که در (تصویر 10) مشاهده می فرمایید، شما می توانید با استفاده از دو گزینه "سایت تازه بسازید" و "ساخت کاربر تازه" اقدام به ایجاد مستقیم سایت و کاربران زیر مجموعه نمایید. این دو گزینه در اصل میانبر هایی به بخش های دیگر می باشند.

تصویر (10)
سایت ها :
در این بخش شما می توانید همه سایت های موجود در شبکه خود را مشاهده نمایید، چیزی شبیه پست ها و صفحه ها در وردپرس معمولی. اگر نشان گر ماوس را روی سایت مورد نظر نگه دارید، می توانید گزینه های مدیریتی سایت ها را مشاهده فرمایید.

تصویر (11)
برای ویرایش سایت در مواردی چون نشانی سایت، کاربران سایت، پوسته های فعال و تنظیمات بیش تر می توانید گزینه "ویرایش" را انتخاب نمایید. در این صورت به صفحه ای شبیه به (تصویر 12) وارد خواهید شد. همچنین طبق (تصویر 11) می توانید به صورت مستقیم وارد "پیشخوان" سایت کاربران زیر مجموعه شبکه خود شوید و یا اقدام به فعال و یا غیرفعال نمودن سایت ها نمایید.

تصویر (12)
کاربران :
در این بخش امکان مدیریت همه کاربران سایت ها برای شما فراهم می باشد شما می توانید به کاربران دلخواه دسترسی کامل را نیز ارائه دهید تا به امکاناتی در حد کاربران اصلی، دسترسی داشته باشند.

تصویر (13)
برای افزودن کاربر نیز کافی است گزینه "افزودن" را انتخاب نمایید(تصویر 13). سپس در صفحه جدید که در (تصویر 14) قابل مشاهده می باشد، صرفا نام کاربری و ایمیل را وارد نمایید. پس از انتخاب گزینه "افزودن کاربر" اطلاعات ورود به همراه یک گذرواژه برای کاربر ارسال خواهد شد.

تصویر (14)
پوسته ها و افزونه ها :
در این بخش نیز امکان مدیریت افزونه ها افزودن و کاهش آن ها برای سایت های زیر مجموعه شبکه شما، وجود خواهد داشت. صرفا افزونه ها و قالب هایی که از سوی مدیر شبکه در این بخش نصب و فعال می شوند، برای کاربران شبکه در دسترس خواهند بود.
تنظیمات شبکه :
در این بخش نیز همان گونه که در (تصویر 15) مشاهده می فرمایید، شما می توانید تنظیمات پایه ای وردپرس شبکه ای خود را مشاهده نمایید. مواردی چون تغییر ایمیل کاربر اصلی، نام شبکه، فعال و یا غیر فعال کردن حالات مختلفی از ثبت نام و ایجاد سایت کاربران در این بخش قرار دارد.

تصویر (15)
همچنین در این بخش شما می توانید اجازه افزودن کاربران دیگر را به زیر مجموعه های شبکه فعال یا غیر فعال نمایید. از دیگر امکانات مفید بخش تنظیمات شبکه می توان به "محدودیت ایمیل های نام نویسی" اشاره نمود، ممکن است کاربران اقدام به ثبت سایت های بسیاری تحت صرفا یک ایمیل نمایند، این قسمت می تواند کاربران را از انجام ثبت نام های تکراری باز دارد. همچنین دیگر قابلیت مهم بخش تنظیمات، امکان شخصی ساز ایمیل است که در زمان ثبت نام کاربران، برایشان ارسال می شود (تصویر 16).

تصویر (16)
دیگر ویژگی هایی که از این بخش قابل تغییر است :
• فضای بارگذاری سایت
• انواع پرونده های قابل بارگذاری
• بیش ترین حجم مجاز برای بارگذاری پرونده
• تنظیمات زبان پیش فرض
افزودن سایت به شبکه خود به صورت دستی:
تا این قسمت از آموزش صرفا یک سایت راه اندازی شده است، شما می توانید به تعداد دلخواه سایت به شبکه خود اضافه نمایید. برای افزودن یک سایت به شبکه خود می توانید مراحل زیر را انجام دهید:
در ابتدا وارد "سایت های من" شده و از بخش "مدیر شبکه" گزینه "سایت ها" را انتخاب نمایید تا به صفحه موجود در (تصویر 17 ) وارد شوید:

تصویر (17)
سپس گزینه "افزودن سایت تازه" را انتخاب نمایید. همانگونه که در (تصویر 18) مشاهده می فرمایید در این بخش شما می توانید جزئیات سایت جدید را وارد نمایید. اولین قسمت تعیین آدرس سایت شما می باشد. با توجه به این که در ابتدای کار و تنظیمات اولیه این مورد را از نوع زیر پوشه قرار داده اید، مسیر دهی به صورت پیش فرض زیر پوشه ای از دامنه اصلی می باشد.

تصویر (18)
بخش بعدی "عنوان سایت" می باشد، این بخش همان عنوانی است که در مرورگر ها نمایش داده می شود البته در مدیریت سایت ها و همچنین در meta data سایت نیز لحاظ خواهد شد.
دو بخش نهایی نیز تنظیم زبان و البته ایمیل کاربری آن سایت می باشد، توجه داشته باشید که این ایمیل یا ایمیل کاربری اصلی شبکه متفاوت باشد همچنین نباید برای کاربر دیگری در شبکه ثبت شده باشد. در انتها می توانید بر روی گزینه "افزودن سایت" کلیک نمایید تا سایت به زیر مجموعه شبکه شما افزوده شود.
در پایان شما توانسته اید به درستی وردپرس شبکه ای را راه اندازی نمایید همانگونه که در (تصویر 19) مشاهده می فرمایید امکان ثبت نام و راه اندازی سایتهای زیر مجموعه، فراهم شده است.
تصویر (19)